Proses Penamatan Pekerja di Malaysia

Proses pemberhentian pekerja bergantung kepada sama ada mereka dalam percubaan atau telah disahkan dalam peranan mereka. Prosedur yang betul mesti diikuti untuk memastikan pematuhan undang-undang buruh Malaysia, khususnya Akta Pekerjaan 1955 dan Akta Perhubungan Perusahaan 1967 untuk mengelakkan tuntutan pemecatan yang salah.

1. Menamatkan Pekerja dalam Percubaan

Pekerja dalam percubaan tidak mempunyai keselamatan kerja automatik, tetapi pemberhentian mesti adil dan wajar. Proses tersebut termasuk:

Langkah 1: Penilaian Prestasi

• Menilai prestasi, kelakuan dan kesesuaian pekerja untuk peranan itu.
• Berikan maklum balas dan, jika perlu, keluarkan notis peningkatan prestasi.

Langkah 2: Tempoh Notis

• Kontrak pekerjaan biasanya menyatakan tempoh notis (cth, 1 minggu atau 1 bulan).
• Jika tiada tempoh notis dinyatakan, majikan hendaklah memberikan notis atau pampasan yang munasabah sebagai ganti notis.

Langkah 3: Surat Penamatan

• Mengeluarkan surat penamatan kerja yang menyatakan sebab penamatan dan hari terakhir bekerja.
• Tiada justifikasi yang terperinci diperlukan, tetapi ia tidak boleh sewenang-wenangnya atau diskriminasi.

Langkah 4: Penyelesaian Gaji & Faedah Akhir

• Bayar gaji tertunggak, kelayakan cuti yang tidak digunakan, dan apa-apa yuran lain.
• Memastikan semua harta syarikat dipulangkan.

Langkah 5: Keluar dari Proses

• Jalankan temu duga keluar (pilihan) dan pastikan penyerahan berjalan lancar.

Nota: Walaupun pekerja dalam percubaan mempunyai hak yang lebih sedikit daripada pekerja yang disahkan, mereka masih boleh mencabar pemecatan yang tidak adil di bawah undang-undang buruh Malaysia.

2. Menamatkan Pekerja yang Disahkan

Bagi pekerja yang disahkan, penamatan kerja mesti mengikut proses yang sewajarnya untuk mengelakkan tuntutan pemecatan yang salah. Langkah-langkah utama ialah:

Langkah 1: Sebab Wajar untuk Penamatan

Penamatan mestilah berdasarkan sebab yang sah, seperti:

• Isu Prestasi – Prestasi lemah walaupun diberi amaran.
• Salah laku – Kecurian, penipuan, gangguan, pembangkangan.
• Lebihan – Pengecilan atau penstrukturan perniagaan.
• Pelanggaran Kontrak – Melanggar syarat pekerjaan.

Langkah 2: Tindakan & Amaran Tatatertib (Jika Berkenaan)

• Untuk isu prestasi, keluarkan pelan peningkatan prestasi (PIP).
• Untuk salah laku, jalankan siasatan domestik (penyiasatan rasmi) sebelum penamatan.

Langkah 3: Tempoh Notis

• Ikuti tempoh notis kontrak (biasanya 1–3 bulan).
• Jika penamatan segera diperlukan, bayar gaji sebagai ganti notis.

Langkah 4: Mengeluarkan Surat Penamatan

• Nyatakan dengan jelas sebab penamatan, hari bekerja terakhir, dan butiran gaji akhir.
• Berikan butiran mengenai KWSP, PERKESO, EIS, PCB dan faedah pekerjaan lain.

Langkah 5: Penyelesaian & Pembersihan Akhir

• Selesaikan semua gaji, elaun, cuti yang tidak digunakan, dan kelayakan lain.
• Memastikan pemulangan aset syarikat (komputer riba, kad akses, dsb.).

Langkah 6: Maklumkan Pihak Berkuasa (Jika Diperlukan)

• Untuk pemberhentian berskala besar, maklumkan PERKESO (PERKESO) dan pihak berkuasa lain.
• Mengeluarkan Borang EA untuk pelepasan cukai (jika berkenaan).

Langkah 7: Keluar Temuduga & Serah Terima Tugas

• Menjalankan temu duga keluar (pilihan).
• Memastikan penyerahan tugas dan tanggungjawab yang betul.

Pertimbangan Utama untuk Kedua-dua Kes

Perkara yang Perlu Disertakan dalam Surat Penamatan:

Surat penamatan hendaklah jelas, profesional dan mematuhi undang-undang. Elemen utama termasuk:

1. Tarikh Surat – Tarikh surat dikeluarkan.
2. Butiran Pekerja – Nama penuh, jawatan dan jabatan.
3. Butiran Majikan – Nama syarikat dan butiran wakil yang diberi kuasa.
4. Baris Perkara – Jelas menyatakan ia adalah surat penamatan.
5. Tarikh Berkuatkuasa Penamatan – Hari terakhir bekerja pekerja.
6. Sebab Penamatan – Penjelasan ringkas tentang sebab pekerjaan akan tamat.
7. Pampasan & Faedah Akhir – Butiran gaji akhir, pemberhentian (jika berkenaan), gaji cuti yang tidak digunakan, dan pemberhentian faedah.
8. Pemulangan Harta Syarikat – Arahan untuk memulangkan aset syarikat seperti komputer riba, kunci, kad pengenalan, dsb.
9. Rujukan Undang-undang atau Kontrak – Sebutkan klausa yang berkaitan dalam kontrak pekerjaan, jika berkenaan.
10. Langkah Seterusnya – Sebarang prosedur HR akhir, keluar temu duga atau proses pelepasan.
11. Pernyataan Penutup – Penutup yang sopan, menawarkan ucapan selamat atau menyatakan sebarang sokongan, jika berkenaan.
12. Tandatangan – Tandatangan majikan atau wakil HR.

Kemungkinan Sebab Penamatan:

1. Isu Prestasi – Secara konsisten gagal memenuhi jangkaan pekerjaan.
2. Salah laku – Melanggar dasar syarikat, seperti penipuan, gangguan atau tingkah laku tidak beretika.
3. Lebihan/Pemberhentian – Penstrukturan semula syarikat, pengecilan saiz atau kekangan kewangan.
4. Pelanggaran Kontrak – Melanggar syarat dalam perjanjian pekerjaan.
5. Insubordinasi – Enggan mengikut arahan kerja yang munasabah.
6. Ketidakhadiran Berlebihan – Ketidakhadiran yang kerap tanpa alasan yang menjejaskan operasi perniagaan.
7. Konflik Tempat Kerja – Perbezaan yang tidak dapat didamaikan yang mengganggu produktiviti.
8. Penutupan Perniagaan – Syarikat menutup atau menghentikan operasi.
9. Tamat Kontrak – Penyempurnaan kontrak jangka tetap.
10. Pelanggaran Undang-undang atau Kawal Selia – Terlibat dalam aktiviti yang mendedahkan syarikat kepada risiko undang-undang.